صفحه آرایی کتاب چیست؟

صفحه آرایی کتاب یا همان صفحه بندی موضوع این مقاله از نشر متخصصان میباشد ، اگر شما مترجم یا نویسنده ی کتاب و مقاله یا پایان نامه باشید، احتمالا با مفهوم صفحه آرایی کتاب آشنایی دارید و الزامی بودن آن را در موارد پیش از چاپ درک میکنید. اولین چیزی که یک خواننده در صفحه به چشمش می خورد و توجهش را جلب می کند، صفحه آرایی و ظاهر آن می باشد.

صفحه و ظاهر کتاب و مقاله یا متن باید به قدری جذاب باشد که در نگاه اول، خواننده را مشتاق به خواندن مطلب کند. در واقع آماده سازی صفحه کتاب برای چاپ می باشد. نام انگلیسی صفحه آرایی کتاب layout می باشد. بنابراین در صفحه آرایی کتاب ، پایان نامه و مقالات خود نهایت سلیقه و تخصص را به کار ببرید. در ادامه قصد داریم به مفهوم صفحه آرایی بپردازیم و هزینه صفحه آرایی را اعلام کنیم.

مشاوره ی رایگان برای صفحه آرایی متن و کتاب

هدف از صفحه آرایی کتاب چیست؟

صفحه آرایی کتاب همان هنر و استعداد به کارگیری و انتخاب فونت، فاصله ی خطوط، اندازه ی کلمه ها، فاصله کلمات از حاشیه ها، طراحی گرافیکی صفحات، جایگزینی مناسب عکس ها، انتخاب رنگ مناسب برای چاپ با کیفیت، دید خلاقانه و طراحی قوی و… می باشد. صفحه آرایی یکی دیگر از خدمات پیش از چاپ می باشد و هدف اصلی آن زیبایی ظاهری متن و راحتی خواننده برای خواندن کتاب است.

هدف از صفحه آرایی کتاب افزایش سرعت و انتقال مفهوم که شامل متن و تصویر به مخاطب می شود است. وقتی تصاویر با متن متناسب باشد، مخاطب فهم بیشتری از مطلب دارد. مثلا برای کتاب های کودکان که رده سنی کمی دارند، باید از تصویرسازی قوی و فونت بزرگ و خوانا استفاده کرد. ترکیب بندی هر صفحه با توجه به اصول و قوانین صفحه آرایی انجام می شود.

قبل از صفحه آرایی، شناسایی مخاطبان بسیار مهم است. در گذشته صفحه آرایی به صورت دستی انجام می شده اما با پیشرفت علم و فناوری نرم افزار های زیادی جهت صفحه آرایی به وجود امده است که کار صفحه آرایی کتاب را به بهترین نحو ممکن انجام می دهد.

یکی از قوی ترین نرم افزارها Adobe indesign است که امکانات بسیار فراوانی دارد و دست طراح را برای خلاقیت باز گذاشته است. microsoft publisher و microsoft word هم صفحه آرایی کتاب را به صورت غیر حرفه ای انجام می دهد.

نرم افزار Adobe indesign شامل تنظیمات مربوط به استایل ها، مسترپیج برای درج در سرصفحه، پاصفحه، شماره صفحات می باشد. در مرحله ی اول باید یک پرونده در نرم افزار ایجاد کنید. برای این کار وارد منوی فایل شده و new را انتخاب کنید. سپس یک document جدید بسازید.

گزینه ای برای شما باز می شود که باید در آن تعداد صفحات، قطع صفحات کتاب، تعداد ستون ها و فاصله ی بینشان، اندازه ی حاشیه ها از بالا به پایین تنظیم کنید. در نهایت روی ok کلیک کنید. توجه کنید که اگر می خواهید کلید w برایتان ظاهر شود، کلید margin را فعال کنید.

در مرحله ی دوم باید برای استایل ها پاراگراف ایجاد کنید.

کاربرد پاراگراف استایل، ایجاد تیترهای مختلف، پاورقی ها، متن اصلی، شرح زیر عکس و… می باشد. از منوی paragraph style روی آیکون create new style کلیک کنید و یک پاراگراف استایل جدید بسازید. ۲ بار روی آن کلیک کنید و وارد تنظیمات پاراگراف استایل شوید. نام این استایل را در بخش general، متن بگذارید.

برای مشخص کردن اندازه و نوع فونت و فاصله ی بین سطر ها، گزینه ی basic character formats را بزنید. معمولا از فونت های میترا، نازنین، زر یا لوتوس استفاده می شود و همچنین اندازه ی فونت هم روی ۱۴pt می گذارند. سپس به قسمت Indents and Spacing بروید. این قسمت تنظیماتی برای تعیین جهت پاراگرف، تراز کردن و تورفتگی های چپ و راست و سطر اول دارد.

برای تعیین کردن این تنظیمات دستورالعمل های زیر را انجام دهید. 

۱ – Paragraph Direction : Right To Left

۲ – Alignment : Right Justify

۳ – First Line Indent = 5 mm

در نهایت OK را بزنید.

توجه: اگر در قسمت General گزینه Based on را فعال کنید موارد زیر برای شما تنظیم می شود:

No Paragraph Style: یعنی استایل جدید بر اساس هیچ استایلی و به طور مستقل ساخته می‌شود.

Basic paragraph: استایل جدید را برمبنای استایل پایه می‌سازد. شما می‌توانید استایل basic را ویرایش کنید و برای استایل‌هایی که می‌سازید مبنا قرار دهید.

استایل های از قبل ساخته شده را هم می توانید مبنای ساخت استایل های جدید بگذارید. یعنی تمام ویژگی های استایل مبنا به استایل جدید هم منتقل می شود.

مرحله ی سوم: ایجاد صفحه ی مستر در indesign

صفحه مستر، دو صفحه مقابل هم است که عناصری مانند شماره صفحه‌ها سر صفحه‌ها و … که قرار است در همه صفحات کتاب تکرار شود در آن قرار داده‌ می‌شود. شما می‌توانید چندین صفحه‌ی مستر داشته باشید و برای صفحات و بخش‌های مختلف کتاب از مستر‌های متفاوتی استفاده کنید. برای ساخت صفحه مستر مراحل زیر را انجام دهید.

۱ – در پانل Pages روی نوشته A-Master دوبار کلید کنید تا صفحه مستر باز شود.

۲ – برای درج شماره صفحه در InDesign ، در قسمت پایین صفحه یک باکس متن کوچک ایجاد کنید. از مسیرType>Insert Special Character>Markers>current Page Number کاکتر شماره صفحه را وارد باکس متن کنید. عنوان کتاب را هم مقابل شماره صفحه تایپ کنید. با گرفتن کلید Alt و درگ کردن، یک کپی از باکس متن در صفحه قابل ایجاد کنید.

۳ – در پانل Page، روی یکی از صفحات دو بار کلیک کنید. خواهید دید که شماره صفحه‌ها و عنوان کتاب در همه صفحات تکرار می‌شود.

مرحله چهارم: وارد کردن متن به نرم افزار indesign و اعمال استایل

صفحات اول کتاب معمولا برای شناسنامه، عنوان کتاب، فهرست، تقویم و… می باشد. بنابراین صفحات کتاب باید به ترتیب زیر باشند :

• صفحه اول و دوم:‌خالی
• صفحه سوم: عنوان کتاب
• صفحه چهارم: شناسنامه کتاب
• صفحه پنجم: فهرست کتاب

توجه: در کتاب‌ها فارسی عموما متن کتاب از صفحه با شماره فرد شروع می‌شود. ابتدای هر فصل از کتاب نیز به همین ترتیب است.

برای وارد کردن متن و اعمال استایل‌ها به طریقه زیر عمل کنید:

۱ – فایل وردی متن کتاب را باز کرده و آن را کپی کنید.

۲ – به محیط ایندیزاین بروید و از پانل Pages به صفحه ۷ بروید. با ابزار متن یک باکس متن مابین Margin ها ایجاد کنید و با فشردن Ctrl+V یا Edit> Paste متن کپی شده را وارد باکس متن کنید.

۳ – در قسمت پایین باکس متن علامت + قرمز رنگی ایجاد خواهید دید. وجود این علامت به این مفهوم است که بخشی از متن در باکس جا نشده است. با ابزار Selection Tool روی علامت + کلیک کنید تا شکل مکان‌نما تغییر کند. به صفحه بعد بروید و همزمان با فشرده نگهداشتن کلید Shift بالای محدوده Margin ها کلیک کنید. خواهید دید که به طور خودکار متن تا انتها در صفحات جای می‌گیرد.

۴ – با ابزار Text مکان‌نما را داخل متن قرار دهید و با فشار دادن کلید Ctrl+A تمام متن را به حالت انتخاب درآورید. به پانل Paragraph Style بروید و بر روی استایل “متن” کلیک کنید تا به تمامی متن اعمال شود.

۵ – به اول متن کتاب بروید. عنوان فصل اول را با ابزار Text tool به حالت انتخاب در آورده یا مکان‌نما را در داخل پاراگراف قرار دهید. در پانل Paragraph Style بر روی استایل “تیتر” کلیک کنید. تنظیمات استایل بر متن اعمال می‌شود.

۶ – استایل “متن بدون تورفتگی” به پاراگراف اول متن اعمال کنید. توجه داشته باشید؛ پاراگراف اول متن همیشه بدون تورفتگی است.

۷ – مکان‌نما را در انتهای سطر آخر از فصل‌های کتاب قرار دهید. از مسیر Type>Insert Break Character>Odd page Break را انتخاب کنید. کاراکترنامرئی به انتهای سطر اضافه شده که باعث می‌شود انتهای متن در هر صفحه‌ای قرار گیرد- چه زوج و چه فرد- ادامه متن، که تیتر فصل بعدی است در صفحه فرد قرار گیرد.

مرحله پنجم: ایجاد فهرست مطالب در indesign

به صفحه ۵ بروید. به مسیر Layout>Table Of Content… بروید. در پنجره Table Of content تنظیمات زیر را انحام دهید:

• مقابل Title به جای Content به فارسی تایپ کنید فهرست و استایل را بر روی “تیتر” تنظیم کنید.
• در قسمت Styles in Table of Contents و از قسمت Other Styles استایل “تیتر” را انتخاب کرده . دگمه Add را بزنید تا به قسمت Include Paragraph Styles اضافه شود.
•  در قسمت Style،Entry Style را روی استایل ” متن بدون تورفتگی” تنظیم کنید و Ok را بزنید.
•  در همان حالت باکس متنی ایجاد کنید تا فهرست به همراه شماره صفحات تیتر درج شود. توجه کنید هر پاراگرافی که استایل “متن” بر آن اعمال شده باشد شامل فهرست خواهد بود.
•  همه سرفصل‌های فهرست را در حالت انتخاب قرار داده و کلید Ctrl+Shift+T را فشار دهید پنجره Tabs باز شود. با تنظیم Tab روی نوار مدرج شماره صفحه‌ها بر روی یک خط قرار خواهند گرفت.

مرحله آخر: خروجی PDF برای چاپ یا صفحات وب

به مسیر File > Adobepdf presets> Press Quality بروید.

فایل خود را در شاخه مورد نظر Save کنید.

توجه داشته باشید تنظیمات این نوع خروجی pdf از ایندیزاین به طور پیش‌فرض مخصوص چاپ است. در روی Export کلیک کنید تا فایل pdf کتاب ایجاد شود.

نکات مهم صفحه آرایی کتاب

تا این قسمت از مقاله به طور کامل صفحه ارایی کتاب و روش انجام آن با نرم افزارهای مربوطه را شرح دادیم، در کنار تمام این موارد صفحه ارایی کتاب مثل هر هنر و فن دیگری دارای ترفند های و نکاتی است که با انجام دادن آنها میتوانید کیفیت کار خود را به حد قابل قبولی بهبود بخشید. نکات صفحه آرایی حرفه ای عبارت است از طرح ریزی برای یک صفحه یا گروهی از صفحه ها. از طرفی صفحه آرایی وسیله ای برای ارائه اطلاعات نویسنده از قبیل متن، تصویر یا ترکیب متن و تصویر به مخاطبان موضوع مورد نظر کتاب میباشد.

رعایت نکات صفحه آرایی به ناشرین و فروشندگان و نویسندگان کتاب کمک میکند و در صورت موفقیت می تواند موجب فروش بالای کتاب و درخواست بالای افراد کتابخوان شود.

اصول تدوین و صفحه آرایی کتاب شعر؟

برای صفحه آرایی کتاب شعر در نرم افزار ورد و ایندیزاین روش های زیادی وجود دارد و  تایپ شعر به صورت اتوماتیک صورت گرفته و بیت ها و مصراع ها را در حالت های موازی و پله ای کنار هم قرار میگیرند. در اینجا برای شما ایجاد جدول برای شعر با مصرع های مقابل را اورده ایم.

در این روش ابتدا یک جدول سه ستونه با عرض تمام صفحه ایجاد میکنیم.سپس اندازه ستون وسط را به میزان فاصله بین دو مصراع یعنی در حدود ۱ تا نیم سانتی متر تغییر میدهیم و ستون های سمت راست و چپ را به میزان طول مصراع های شعر تنظیم می کنیم، پس از آن با انتخاب کل جدول وارد تنظیمات پاراگراف شده (format-paragraph یا alt+o+p) گزینه چیدمان یا alignment را به مقدار Justify low تغییر میدهیم.

حالا باید خطوط دور جدول را از حالت نمایش خارج کنیم تا جدول نمایش داده نشود. برای این کار کل جدول را انتخاب میکنیم و با راست کلیک رو جدول وارد table properties می شویم و روی دکمه border and shading کلیک می کنیم.. بعد از باز شدن صفحه بورد اند شیدینگ (border and shading) از چهار گزینه سمت چپ none را انتخاب کنید تا خطوط جدول را نمایش ندهد.

هزینه صفحه آرایی کتاب

در مورد هزینه صفحه آرایی کتاب و قیمت صفحه آرایی کتاب، باید گفت که به عوامل گوناگونی بستگی دارد. اما در نهایت در یک رنج قیمت قرار دارد. به همان میزان که ویراستاری برای کتاب الزامی است، صفحه آرایی کتاب هم الزامی است زیرا به خوانا شدن کتاب و مقاله کمک می کند.

عوامل موثر در صفحه آرایی: عکس، جدول، نمودار، فرمول، متن انگلیسی، رنگی بودن و فهرست اعلام می باشد. اما اگر متن فاقد این موارد باشد قطعا هزینه کمتر می شود. برای اطلاع دقیق از قیمت صفحه آرایی کتاب با کارشناسان انتشارات کتاب متخصصان تماس بگیرید.